آموزش نقاشی روی پارچه

نقاشی بر روی پارچه از جمله هنرهایی است که در کشور ما قدمتی دیرینه ای دارد. این هنر در ایران  پس از حمله ی مغول ها که موجب ارتباط زیاد ایران با کشور چین و ورود کالاهای چینی به کشور شد، به سرعت شکل گرفت. چنانچه شما اهل کارهای هنری هستید، می توانید با آشنایی با شیوه های آموزش نقاشی بر روی پارچه علاوه بر لذت بردن از این هنر جذاب، پارچه های ساده را طرح دار کنید. حتی اگر لباسی دارید که دلتان را زده است، با استفاده از نقاشی می توانید به آن شکل تازه ای بدهید. با استفاده از تکنیک های آموزش نقاشی روی پارچه می توانید موارد زیر را به شکل جذابی در آورید:

• مانتو
• شال
• روسری
• پرده
• کیف
• رومیزی
• روتختی
• کوسن
• تابلو
• کفش های پارچه ای

برای استفاده از آموزش های نقاشی بر روی پارچه، قبل از شروع کار، ابزارهای ذیل را تهیه کنید:

پارچه

پارچه اصلی ترین وسیله برای آموزش نقاشی روی پارچه است. بعضی از پارچه ها، رنگ های مخصوص نقاشی را نمی پذیرند. مانند پارچه هایی که با محافظ پارچه و مایع ضد چروک، شسته می شوند. لطفا از نقاشی بر روی این پارچه ها بپرهیزید. از پارچه های قابل شستشو استفاده کنید.

بهتر است پارچه ای را برای نقاشی انتخاب کنید که از بافت قوی برخوردار باشد. مناسب ترین پارچه برای این کار، پارچه های نخی، پنبه ای، پلی استر و جین می باشند. پارچه های ساتن، ابریشم، جیر، پشمی، حوله ای و مخمل نیز برای نقاشی و هم چنین آموزش نقاشی روی پارچه مناسب هستند.

بسیاری از هنرمندان، تابلوهای نقاشی خود را بر روی پارچه های مخمل می کشند. تابلوهای مخملی، آثار هنری بسیار زیبا و جذابی هستند که در بازار خریداران زیادی دارند. پرده ها، کوسن ها و آویزهای دیواری هم می توانند با استفاده از نقاشی به آثار بی نظیری تبدیل شوند. افزادی که تازه وارد این حرفه شده اند، هرگز از پارچه های شل استفاده نکنند. زیرا نقاشی بر روی این پارچه ها، خیلی روشن و دقیق نیست.

اگر می خواهید طرح بزرگی را بر روی پارچه نقاشی کنید، بهتر است از پارچه هایی با بافت شل استفاده کنید. چون این پارچه ها به رنگ ها اجازه ی نفوذ بیش تر می دهند. اما اگر طرحی را که انتخاب کرده اید که از خطوط ظریف با جزئیات بیش تر تشکیل شده است، باید پارچه ای را انتخاب کنید که از بافت سخت تری برخوردار باشد.

اگر بر روی پارچه های رنگی طراحی می کنید، برای اینکه کارتان رنگ پریده به نظر نرسد، باید در ابتدا زمینه ی طراحیتان را با رنگ سفید بپوشانید و آن قدر صبر کنید تا پارچه کاملا خشک شود. سپس طرح مورد نظر خود را بر روی این زمینه ی سفید، بکشید.

رنگ

اساتید آموزش نقاشی روی پارچه، برای این کار، رنگ هایی با ویژگی های ذیل را معرفی می کنند. دسته ی اول رنگ هایی هستند که آماده اند و نیاز به هیچ مکملی ندارند. دسته ی دوم رنگ های آکریلیک هستند که به نسبت رنگ های آماده، ارزان تر اند. پیشنهاد ما به شما که مبتدی هستید، استفاده از رنگ های آکریلیک است.

ضمنا این نکته را مدنظر داشته باشید که رنگ مخصوص پارچه و رنگ های آکریلیک را در معرض هوا قرار ندهید و پس بعد از استفاده، درب آن ها را محکم ببندید تا سفت نشوند. خلاقیت شما در استفاده از رنگ ها موجب زیبایی و جذابیت بیش تر کار می گردد. توجه داشته باشید که با ترکیب رنگ های زرد، قرمز و آبی و اضافه کردن رنگ های سیاه و سفید به آن ها می توانید به رنگ های دلخواهتان برسید.

ضمنا استفاده از رنگ های متالیک / مرواریدی موجب درخشش بیش تر رنگ ها و حجم دادن به نقاشی می شود. برای رسیدن به رنگ های ترکیبی به موارد ذیل توجه کنید:

رنگ اول	رنگ دوم	ترکیب رنگ اول و دوم
قرمز	آبی	بنفش
آبی	سفید	آبی آسمانی
زرد	قرمز	نارنجی
زرد	آبی	سبز
نارنجی	قهوه ای	حنایی
سفید	سیاه	خاکستری
مقدار کمی مشکی	آبی	سرمه ای
سفید	قرمز	صورتی
نارنجی	زرد	خردلی
سیاه	نارنجی	قهوه ای
آبی تیره	سفید	آبی روشن
سفید	زرد	لیمویی
آبی	مقدار کمی قرمز	نیلی
آبی	مقدار زیادی قرمز	سرخابی
قرمز	سیاه	جگری

از ترکیب رنگ های آبی، سفید و کمی هم از رنگ زرد، رنگ فیروزه ای به دست می آید.

قلم مو

برای نقاشی بر روی پارچه با توجه به نوع طرحی که مد نظر دارید، باید نوع مخصوصی از قلم مو را استفاده کنید. برای آن قسمت از طراحی که شامل جزئیات کوچک و خطوط ظریف است، باید از قلم موی نوک گرد کوچک استفاده کنید. اما برای خطوط درشت تر باید از قلم موهای بزرگتری استفاده نمایید.

قلم موهای نوک پهن یا shader برای سایه زدن و برجسته کردن خطوط استفاده می شوند. قلم موهای لاینر نوعی دیگر از این طیف هستند. که در ترسیم خطوط مورد استفاده قرار می گیرند. برای رنگ کردن بخش های بزرگ پارچه نیز، از قلم موهای فومی استفاده کنید. این قلم موها دارای سرهای پهن و بزرگ و دسته های چوبی هستند.

چسب DM5

این چسب ها معادل یک سوم رنگ مورد استفاده، هنگام نقاشی به رنگ اضافه کنید تا موجب ثبات و قوام رنگ شود.

ماژیک

برای کشیدن خطوط دور نقاشی، از ماژیک مخصوص نقاشی بر روی پارچه استفاده کنید.

مدیوم پارچه

برای نقاشی بر روی پارچه از نوعی مایع غلیظ ژله ای استفاده می شود که به آن مدیوم پارچه می گویند. این مایع موجب می شود رنگ های روی پارچه نرم و منعطف شوند و پس از خشک شدن نیز ترک نخورند. ضمنا روند خشک شدن رنگ ها را تسریع می کنند.

برای استفاده از مدیوم باید نسبت ها را در نظر داشته باشید تا کار درست انجام شود. به این ترتیب که یک قسمت مدیوم را با دو قسمت رنگ آکریلیک مخلوط کنید. این کار باعث رقیق تر شدن رنگ می شود. بدون اینکه کم رنگ شود. برای رقیق کردن رنگ های آکریلیک ، هرگز نباید از آب استفاده کنید. اگر ظاهر نقاشی تان براق شده است و شما آن را دوست ندارید، از مدیوم مات استفاده کنید. اضافه کردن این نوع مدیوم به رنگ آکریلیک موجب مات شدن طرحتان می شود.

اگر می خواهید به طرحتان حجم دهید، از مدیوم های پفکی استفاده کنید. بنا بر نظر مربیان آموزش نقاشی روی پارچه، برای استفاده از این نوع مدیوم، باید سه قطره از آن را با یک قطره رنگ آکریلیک مخلوط کنید. چنانچه رنگ مورد استفاده ی شما از نوع رنگ های اسپری است، اضافه کردن مدیوم به اسپری موجب می شود که اسپری شما دچار گرفتگی نشود.

یک ورقه مقوا یا یونولیت

این ورقه باید از طرح شما بزرگ تر باشد. استفاده از ورقه ی مقوا یا یونولیت در حین نقاشی به این صورت است که آن را زیر پارچه یا لباس قرار می دهیم تا از نفوذ رنگ به طرف دیگر لباس، جلوگیری کند.

شابلون

برای کشیدن طرح اولیه بر روی پارچه از شابلون استفاده می شود. شما می توانید از شابلون های حاضر در بازار استفاده کنید یا با استفاده از یک تکه طلق و کاتر، شابلون دلخواهتان را تولید کنید. قبل از نقاشی بر روی پارچه، ابتدا باید شابلون را با سوزن ته گرد بر روی پارچه تثبیت کنید.

استامپ

برای تهیه ی استامپ می توانید، از یک تکه چوب یا سیب زمینی استفاده کنید. به این گونه که طرح مورد نظرتان را روی آن بتراشید و سپس آن را در داخل رنگ فرو کرده و روی پارچه یا لباس بزنید.

اسفنج یا هر وسیله ی جاذب مایع

می توانید برای رنگ آمیزی طرح مورد نظرتان، تکه ای اسفنج را به رنگ آغشته کرده و فضاهای خالی داخل شابلون را رنگ کنید.

اتوی بدون بخار

دورگیر

اگر می خواهید طرحتان را با خطوط سه بعدی تزیین کنید، از دورگیر استفاده کنید.

پالت برای ترکیب رنگ ها

نقاشی روی پارچه با رنگ آکریلیک

در این روش نقاشی طرح مورد نظرتان را با استفاده از شابلون بر روی پارچه پیاده می کنید. برای این کار می توانید از شابلون های آماده در بازار استفاده کنید. یا طرح مورد نظرتان را بر روی یک طلق بکشید و داخل آن را با استفاده از کاتر خالی کنید. برای شروع کار ابتدا شابلون را با استفاده از سوزن ته گرد بر روی پارچه ثابت کنید و پس از آن به آماده کردن رنگ ها بپردازید. ابتدا مقداری رنگ آکریلیک در داخل پالت بریزید. سپس یک سوم اندازه ی آن، چسب DM5 اضافه کنید و با استفاده از قلم مو کاملا مخلوط کنید. پس از آن با توجه به شکل طرحی که دارید، شروع به رنگ آمیزی کنید.

چنانچه سطح مورد رنگ آمیزی وسیع است، تکه ای ابر را به رنگ آغشته کنید و فضاهای خالی داخل شابلون را با استفاده از آن به صورت ضربه ای رنگ کنید. اما برای قسمت هایی که از خطوط ظریف تر برخوردار هستند، همان طور که قبلا توضیح داده شد، با توجه به نوع خطوط از قلم موی مخصوص خود استفاده کنید. در تمامی موارد ذکر شده، از نظرات استاد آموزش نقاشی روی پارچه استفاده کنید.

استفاده از دورگیرها هم برای سه بعدی نشان دادن خطوط طرح را از یاد نبرید. اگر می خواهید طرحتان زودتر خشک شود و هم چنین پس از خشک شدن ترک نخورد، مقدار معینی مدیوم پارچه با همان نسبت هایی که قبلا در توضیحات مدیوم پارچه گفته شد، به رنگ خود اضافه نمایید. ضمنا یادتان باشد اگر پارچه ای را که رنگ می کنید، قسمتی از یک لباس است، حتما در زیر آن، یک تکه مقوا یا یونولیت بگذارد تا سمت دیگر لباس رنگی نشود.

پس از تکمیل نقاشی، پارچه را به مدت 24 الی 48 ساعت به صورت افقی قرار دهید تا کاملا خشک شود. سپس کار را وارونه کنید و بین لایه ها، پارچه ی نخی یا کاغذ قرار دهید و با استفاده از اتوی بدون بخار، آن را اتو کنید. توجه داشته باشید که هرگز از بخار برای اتو کردن کار استفاده نکنید. ذکر این نکته نیز ضروری است که حتما قبل شروع کار، پارچه را بشویید تا چنانچه پرز یا چربی بر روی آن قرار دارد، پاک شود. یادتان باشد که هنگام شستشوی پارچه، هرگز از نرم کننده استفاده نکنید.

برای شستشوی پارچه یا لباس نقاشی شده حدالمقدور آن ها را در ماشین لباسشویی نیندازید. بهتر است با دست بشویید و از مواد شوینده ای که آنزیم آن ها خیلی قوی است، استفاده نکنید.

نقاشی روی پرده

شما با استفاده از هنر نقاشی بر روی پرده، حال و هوای منزلتان را عوض کنید. اگر فرش و مبلمان منزلتان را عوض کرده اید و بودجه ی شما به تعویض پرده ها نمی رسد، می توانید با نقاشی بر روی پرده، جلوه ی تازه ای را به منزلتان ببخشید. برای نقاشی روی پرده لازم نیست تمام پرده را نقاشی کنید.

می توانید فقط حاشیه ی پایین پرده را طراحی نمایید. برای این کار لازم است ابتدا پرده ی مورد نظر خود را بشویید تا موانع نفوذ رنگ به پرده از بین برود. ضمنا برای شستن از نرم کننده نیز استفاده نکنید. پس از خشک شدن پرده، حتما آن را اتو کنید. هم چنین  حتما زیر آن قسمت از پرده که می خواهید بر روی آن نقاشی کنید، یک تکه مقوا و یا کاغذ مومی شکل قرار دهید تا میزتان رنگی نشود.

اگر پرده ی شما رنگی است، خصوصا رنگ های تیره، طرح زمینه را ابتدا سفید رنگ کنید. مثلا اگر می خواهید یک گل لاله بر روی پرده بکشید، ابتدا رنگ گل را سفید کنید. سپس بر روی آن رنگ قرمز بمالید. پس از اتمام رنگ آمیزی، پرده را به صورت افقی (به مدت یکی دو روز) در جایی قرار دهید تا خشک شود. سپس با روشی که قبلا توضیح داده شد، آن را از وارونه اتو بزنید.

چنانچه رنگ استفاده شده در این نقاشی، حاوی چسب بیندر باشد، پس از خشک شدن نیاز به اتوکشی ندارد. اگر در دوره ی آموزش نقاشی روی پارچه شرکت کرده باشید حتما طرح هایی ازجمله نقوش هندسی ساده، طرح شطرنجی، طرح خال خال یا نقطه فقطه، طرح نواری با قلم مو و هم چنین طرح راه راه را برای کشیدن روی پرده به شما پیشنهاد می کنند. مشابه همین طرح ها را نیز می توانید بر روی کوسن های خانه ی خود پیاده نمایید.

نقاشی بر روی پارچه های حریر

این نوع پارچه ها به دلیل اینکه بافت ظریفی دارند، قبل از نقاشی باید سطح آن ها را با مواد زمینه ای پر کنیم. سپس نقاشی را شروع کنیم. این مواد زمینه ای عبارت اند از اورینت، پودر صدفی، چسب DM5، چسب بیندر و چسب آکریلیک صدفی.

نقاشی بر روی کفش

اگر کفش مورد نظر شما در بازار پیدا نمی شود، می توانید یک جفت کفش پارچه ای ساده بخرید و یا از کفش های قدیمی تان که حالا کهنه شده اند یا دلتان را زده اند، استفاده کنید و با سلیقه ی خود و با همان روش هایی که قبلا توضیح دادیم، طرح دلخواهتان را بر روی آن پیاده کنید. به این ترتیب صاحب کفشی منحصر به فرد می شوید که نه در هیچ جایی از بازار مشابه آن پیدا می شود و نه کسی غیر از شما تا به حال آن را پوشیده است.

نقاشی روی پارچه ی متقال

پارچه های متقال از لحاظ جذب رنگ، بسیار عالی هستند. معمولا بر روی این پارچه ها طرح های سنتی را نقاشی می کنند. از پارچه ی متقال برای تهیه ی رومیزی ها و کیف هایی با طرح های سنتی استفاده می شود. که بسیار زیبا هستند و طرفداران خاصی دارند.

نقاشی بر روی پارچه ی جیر

نقاشی بر روی این پارچه، مشابه سایر پارچه ها است. با این تفاوت که رنگ های مورد استفاده باید کمی رقیق تر باشند. با نقاشی بر روی پارچه های جیر می توانید، تابلوها و کوسن های زیبا تولید کنید.

نقاشی بر روی رو تختی

اگر طرح خاصی برای روتختی در نظر دارید، می توانید با استفاده از یک پارچه ی ساده، طرح مورد نظر خود را بر روی آن پیاده کنید.

نقاشی بر روی پارچه و لباس با رنگ گواش

گواش از رنگ آبرنگ غلیظ تر است و سطح کار را بهتر می پوشاند. از لحاظ کیفیت، رنگ گواش، شبیه روغن است ولی بهتر پاک می شود. این رنگ مقداری آکریلیک محلول در آب نیز دارد که باعث می شود قلم مو در حین انجام کار خشک نشود. اگز طرحتان را با گواش رنگ کنید، مانند آبرنگ زود خشک می شود. در هنگام استفاده از گواش، ابتدا طرح کمرنگی را با مداد گرافیکی بکشید و از همان شروع کار، از رنگ استفاده نکنید.

در صورت نیاز به مشاوره، با موژارت گالری در ارتباط باشید.